Η παραγωγή πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της υψηλής ζήτησης γαλακτοκομικών προϊόντων . Η επέκταση και η εντατικοποίηση του τομέα έχει οδηγήσει στη χρήση αντιβιοτικών ως κοινή πρακτική για τη θεραπεία των ζώων. Για το λόγο αυτό, η παρουσία υπολειμμάτων αντιβιοτικών στο γάλα προκαλεί ανησυχία. Ωστόσο, είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να αποφευχθεί με την εφαρμογή των σωστών πρακτικών.
Τι είναι τα κατάλοιπα;
Τα κατάλοιπα είναι ουσίες που έχουν τη δυνατότητα να αναχαιτίσουν τη μικροβιακή ανάπτυξη. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει αντιβιοτικά, απορρυπαντικά, απολυμαντικά και αντισηπτικά.
Η περίοδος αναμονής για ένα αντιβιοτικό είναι το χρονικό διάστημα που πρέπει να μεσολαβήσει μεταξύ της τελευταίας εφαρμογής και της χρήσης του γάλακτος ή του κρέατος του ζώου. Η περίοδος αυτή είναι συγκεκριμένη για κάθε φάρμακο, είδος, και ζωικό προϊόν, και είναι απαραίτητο να τηρείται προκειμένου να αποφεύγονται υπολείμματα αντιβιοτικών στα προϊόντα.
Για πολλά αντιβιοτικά δεν έχει καθοριστεί συγκεκριμένη περίοδος αναμονής για τα αιγοπρόβατα
Πολλά αντιβιοτικά δεν είναι καταχωρημένα για τα αιγοπρόβατα, και στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να συνταγογραφούνται κατ’ εξαίρεση (off- label) φάρμακα για άλλα είδη. Αυτό καθιστά περίπλοκη την εκτίμηση του κατάλληλου χρόνου αναμονής, και εμπεριέχειτο ρίσκο της παρουσίας αναστολέων στο γάλα.
Τι επίδραση έχουν οι αναστολείς;
Οι πρώτοι που πλήττονται είναι οι κτηνοτρόφοι, καθώς εάν εντοπιστούν αναστολείς στο γάλα θα μπορούσε να θεωρηθεί ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικές κυρώσεις, περιορισμούς εμπορίας ή την καταστροφή του προϊόντος.
Επιπλέον, θα μπορούσε να προκύψει αλυσιδωτή μόλυνση, η οποία θα οδηγούσε στην απόρριψη μεγάλων ποσοτήτων γάλακτος.
Οι αναστολείς αποτελούν επίσης ένα ρίσκο για τη βιομηχανία γάλακτος. Πολλά από αυτά τα κατάλοιπα δεν καταστρέφονται από τις θερμικές επεξεργασίες που εφαρμόζονται στο γάλα (παστερίωση και UHT). Η παρουσία τους μπορεί να αναστείλει τις βακτηριδιακές διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την παραγωγή προϊόντων όπως τυριά και γιαούρτια. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την οξίνιση, την πήξη και την ωρίμανση των προϊόντων. Αυτό επηρεάζει την παραγωγή και την ποιότητά τους, καθώς μπορεί να εμφανιστούν μη φυσιολογικές υφές, οσμές και γεύσεις.
Η παραγωγή και η ποιότητα των γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί και το γιαούρτι, μπορεί να επηρεαστούν εάν υπάρχουν αναστολείς στο γάλα
Από την άλλη μεριά, οι αναστολείς μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για την εμφάνιση βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, τα οποία θα μπορούσαν να μεταδώσουν τα τα γονίδια αντοχής τους σε άλλα βακτήρια, οδηγώντας στην εξάπλωσή τους.
Πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε;
Υπάρχουν πρακτικές για τον περιορισμό του κινδύνου των αναστολέων:
– Συμπερίληψη του εμβολιασμού στη ρουτίνα της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, προκειμένου να μειωθεί η ανάγκη για αντιβιοτική αγωγή.
– Εφαρμογή καλών πρακτικών χρήσης και βιοασφάλειας.
– Ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών.
– Χρήσηαντιβιοτικών που είναι εγκεκριμένα για αιγοπρόβατα και τήρηση της ενδεδειγμένης δοσολογίας και χρόνου αναμονής.
Άρθρο γραμμένο από την Τάνια Περάλβαρεθ Πουέρτα (Tania Perálvarez Puerta).
Global Product Manager, Small Ruminants Franchise – HIPRA
Αναφορές:
Emily D. Richards, et al., (2022) Antibacterial Drug Residues in Small Ruminant Edible Tissues and Milk: A Literature Review of Commonly Used Medications in Small Ruminants. Animals 2022, 12, 2607
M.C. Beltrán (2014). Analytical strategy for the detection of antibiotic residues in milk from small ruminants. Ph. D. Thesis
M.C. Beltrán. (2014) Detection of antibiotics in sheep milk by receptor-binding assays. International Dairy Journal. Volume 34, Issue 2, February 2014, Pages 184-189
M. Virto, et al., (2022) Antibiotics in Dairy Production: Where Is the Problem? Dairy 2022, 3(3), 541-564
T. Romero, et al., (2016) Detection of antibiotics in goats’ milk: Comparison of different commercial microbial inhibitor tests developed for the testing of cows’ milk. International Dairy Journal. Volume 62, November 2016, Pages 39-42
